Szef RGNiSW: Dostaliśmy zapewnienie, że nasz głos nie będzie już ignorowany

25 01 2024

Zmiana kierownictwa ministerstwa otwiera za każdym razem nowy etap w pracy wszystkich instytucji przedstawicielskich nauki i szkolnictw wyższego. Tak jest i teraz. Jako Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego sporo sobie po tej zmianie obiecujemy – pisze dla FA przewodniczący tego gremium prof. Marcin Pałys.

Cieszy nas, że minister i wiceministrowie konsekwentnie podkreślają chęć konsultowania zmian przepisów oraz kierunków zmian systemowych ze środowiskiem i jego wszystkimi instytucjami przedstawicielskimi. Po pierwsze, to powrót do normalnego, standardowego w demokratycznych krajach europejskich, sposobu funkcjonowania władz publicznych. A po drugie, to szansa wykorzystania dla wspólnego dobra zbiorowej wiedzy i doświadczenia tych instytucji, warunek niezbędny dla powodzenia pomysłów na ulepszanie sektora nauki.

Rada Główna, najbardziej kompletna reprezentacja naszego środowiska, jest niezależna i pochodzi z wyboru – jej członkowie, reprezentujący wszystkie dziedziny nauki oraz najważniejsze grupy polskiej społeczności akademickiej, zostali wyłonieni przez uprawnione instytucje działające w systemie szkolnictwa wyższego i nauki. Skład RGNiSW zapewnia w ten sposób unikalną kombinację wiedzy, doświadczenia, umiejętności, systemowego spojrzenia oraz szerokiej perspektywy, przy jednoczesnej swobodzie działania i niezależności, koniecznych do rzetelnego prowadzenia analiz i przedstawiania opinii w duchu interesu publicznego. Rada blisko współpracuje z pozostałymi ustawowymi instytucjami przedstawicielskimi środowiska nauki, a także z reprezentacjami innych ciał, organizacji i grup.

Zdaniem Rady Głównej, podobnie jak i innych reprezentantów środowiska, natychmiast potrzebne działania dotyczą:

• finansowania i dystrybucji środków (powstrzymanie zapaści finansowej niektórych instytucji, zatrzymanie generalnego tworzenia się luki pokoleniowej, zapewnienie środków na prowadzenie badań i finansowanie grantów oraz powrót do merytorycznego charakteru decyzji finansowych i transparentności ich uzasadnień);
• powrotu do wspierania kultury jakości w kształceniu, badaniach naukowych i działaniach na rzecz społeczeństwa, kultury i gospodarki;
• eliminowanie zachęt do nieetycznych (czasem patologicznych) działań służących jedynie maksymalizacji wyników ewaluacji – zarówno doraźnie, w trakcie obecnego okresu oceny (czasopisma, punktacje, algorytmy), jak i poprzez opracowanie lepszej koncepcji na kolejne cykle.

Podjęte dotychczas kroki dotyczące finansów oraz złożone deklaracje w sprawie priorytetu jakości dają nam poczucie satysfakcji, ponieważ w ostatnich latach stale o to apelowaliśmy. W sprawie ewaluacji przede wszystkim potrzebny jest namysł strategiczny – jakie działania ma ona stymulować, co powinno być skutkiem przyznania danej kategorii, jakie rezultaty (i jak) powinno się brać pod uwagę, a także jak ograniczać wysiłek organizacyjny związany z całym procesem. To wymaga systematycznego i kompleksowego przeanalizowania, jak zadziałały mechanizmy wprowadzone ustawą z 2018 r. i w których miejscach potrzebna jest ich poprawa.

Oprócz tych najpilniejszych spraw jest jeszcze długa lista zagadnień wymagających szerszej dyskusji, co sygnalizują publikowane stanowiska różnych instytucji, dyskusje w mediach społecznościowych oraz takie inicjatywy, jak choćby współprowadzona przez Polską Akademię Nauk i Forum Akademickie akcja „Nauka do naprawy”.

Na pierwszym tegorocznym posiedzeniu Rady, w którym uczestniczyli minister Dariusz Wieczorek, wiceministrowie Maria Mrówczyńska i Andrzej Szeptycki oraz wiceminister Urszula Demkow z Ministerstwa Zdrowia, poznaliśmy ogólny plan działań w sprawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. W pierwszym półroczu tego roku planowany jest przegląd funkcjonowania jej przepisów i skompletowanie listy pożądanych zmian, zaś w drugim półroczu – prace legislacyjne. Rada Główna będzie aktywnie uczestniczyć w tych pracach i widzi swoją rolę przede wszystkim w zapewnianiu kompleksowego i spójnego podejścia do sektora nauki i szkolnictwa wyższego, jak zwykle ściśle współpracując z reprezentacjami wszystkich środowisk i instytucji ponieważ w wielu sprawach potrzebne będą racjonalne porozumienia i rozsądne kompromisy. Kierownictwo ministerstwa zapewniło nas, że tym razem głos Rady nie będzie ignorowany.

Marcin Pałys

 

Źródło: www.forumakademickie.pl