Publikacja w Journal of Medicinal Chemistry (2024)

03 10 2024

Obiecującym celem w leczeniu nowotworów są mitochnondria jako miejsca odpowiedzialne za metabolizm komórki, w tym oddychanie komórkowe i produkcję energii. W projekcie NCN OPUS realizowanym przez zespół z UW (dr Martyna Cybularczyk-Cecotka, mgr Wojciech Witkowski i prof. dr hab. Grzegorz Litwinienko), we współpracy z biologami z Uniwersytetu Rzeszowskiego i z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, zsyntetyzowano mito-fisetynę, czyli pochodną fisetyny (polifenol pochodzenia roślinnego) zawierającą kation trifenylfosfoniowy i zbadano jej działanie przeciwnowotworowe na kilku modelach komórek raka piersi zależnego od estrogenów (ER+) w warunkach laboratoryjnych oraz u zwierząt. Mito-fisetyna, stosowana już w niskich stężeniach, powodowała zaburzenia potencjału błony mitochondrialnej oraz stres oksydacyjny, co wpływało na funkcję mitochondriów i prowadziło do selektywnego uśmiercenia (apoptozy) starzejących się komórek raka piersi. Toksyczność mito-fisetyny wynikała z podwyższonych poziomów aktywowanej kinazy AMPK, obniżonych poziomów białka AKT i HSP90 oraz osłabionej zdolności do usuwania uszkodzonych mitochondriów (mitofagii). Zaobserwowano, że starzejące się komórki raka piersi były bardziej wrażliwe na mito-fisetynę niż komórki namnażające się. Mitochondrialnie ukierunkowana fisetyna może stanowić obiecującą strategię przeciwnowotworową i senoterapeutyczną (skierowaną do starzejących się komórek, które są oporne na leki). Wyniki zostały opublikowane w Journal of Medicinal Chemistry (ACS, 200 pkt MNiSW).

I. Rzeszutek, M. Cybularczyk-Cecotka, A. Deręgowska, P. Stec, M. Wnuk, O. Kołodziej, J. Kałafut, A. Wawruszak, W. Witkowski, G. Litwinienko*, A. Lewińska*: New Mitochondria-Targeted Fisetin Derivative Compromises Mitophagy and Limits Survival of Drug-Induced Senescent Breast Cancer Cells.

DOI: 10.1021/acs.jmedchem.4c01664