Podcast NCN „Nagroda za wybitne osiągnięcia 2024”

Wiktor Lewandowski, Marcin Magierowski i Błażej Skrzypulec odebrali Nagrodę NCN 2024 za największe osiągnięcie naukowe. Nagroda jest przyznawana badaczkom i badaczom młodszego pokolenia, pracującym w polskich ośrodkach naukowych. Uroczystość odbyła się 9 października w Krakowie.

Nagroda NCN to najbardziej prestiżowe wyróżnienie dla naukowczyń i naukowców do 12 lat po doktoracie, prowadzących badania podstawowe. Najważniejszym kryterium, jakim kieruje się kapituła oceniająca osiągnięcia kandydatów do nagrody, jest ich doskonałość naukowa i międzynarodowa rozpoznawalność.

Dr hab. Wiktor Lewandowski jest chemikiem, zajmuje się fotoniką i chemią materiałów, jest profesorem na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Otrzymał wyróżnienie w obszarze nauk ścisłych i technicznych. Badania prof. Marcina Magierowskiego obejmują fizjologię, patofizjologię, farmakologię i gastroenterologię. Badacz z Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie został laureatem Nagrody NCN w naukach o życiu. Laureat wyróżnienia w obszarze nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce dr hab. Błażej Skrzypulec jest filozofem, profesorem na Wydziale Filozoficznym UJ, zajmuje się filozofią percepcji.

W tym odcinku podcastu NCN Anna Korzekwa-Józefowicz prowadzi rozmowę z prof. Joanną Golińską, członkinią kapituły wybierającej laureatów i Wiktorem Lewandowskim. Osiągnięcie profesora, za które otrzymał Nagrodę NCN, to przełomowa technika wytwarzania chiralnych nanomateriałów fotonicznych. Laureat mówi o badaniach, za które otrzymał Nagrodę i odpowiada na pytania o warunki uprawiania nauki w Polsce. Joanna Golińska pytana jest m.in. prace kapituły wybierającej laureatów.

Gośćmi najnowszego odcinka podcastu NCN są prof. Joanna Golińska-Pilarek, członkini Rady NCN i prof. Wiktor Lewandowski jeden z laureatów tegorocznego wyróżnienia.

Wiktor Lewandowski, Marcin Magierowski i Błażej Skrzypulec odebrali Nagrodę NCN 2024 za największe osiągnięcie naukowe. Nagroda jest przyznawana badaczkom i badaczom młodszego pokolenia, pracującym w polskich ośrodkach naukowych. Uroczystość odbyła się 9 października w Krakowie.

Błażej Skrzypulec otrzymał Nagrodę NCN za strukturalne aspekty doświadczeń percepcyjnych. Tytuł osiągnięcia Marcina Magierowskiego to „tlenek węgla i siarkowodór jako kluczowe przekaźniki sygnałowe w patogenezie i farmakologii zmian w obrębie przewodu pokarmowego”. Wiktor Lewandowski dostał nagrodę za przełomową technikę wytwarzania chiralnych nanomateriałów fotonicznych.

prof. Wiktor Lewandowski

W najnowszym odcinku podcastu NCN Joanna Golińska-Pilarek, członkini Rady NCN i kapituły wybierającej laureatów Nagrody, Wiktor Lewandowski i Anna Korzekwa-Józefowicz rozmawiają o badaniach prowadzonych przez laureatów, warunkach uprawiania nauki w Polsce i pracach kapituły.

– Wszystkie osoby zgłoszone w tym roku do Nagrody NCN miały bardzo dobry dorobek, a różnie z tym bywało w poprzednich latach. To były osoby, które miały świetne publikacje, były niezwykle aktywne naukowo, miały granty, różne inne aktywności naukowe. Natomiast istotne jest to, co się za tymi publikacjami, za tą całą aktywnością naukową kryje. To, czego ja poszukuję i myślę, że większość członków kapituły poszukuje, to jest odkrycie naukowe, wynik naukowy, jakaś myśl istotna, która wnosi coś do naszej wiedzy o świecie. Wokół tego, wokół rangi, wagi, znaczenia osiągnięcia toczą się dyskusje na posiedzeniu kapituły – opowiada Joanna Golińska-Pilarek.

W tym roku do Nagrody zgłoszono 150 kandydatek i kandydatów. Liczba zgłoszeń była ponad trzykrotnie większa niż w 2023 roku. Joanna Golińska-Pilarek zwraca jednak uwagę, że nie wszystkie zgłoszenia uwzględniały faktyczne dokonania kandydatek i kandydatów. – Pokutuje w środowisku naukowym polskim takie patrzenie na osiągnięcie naukowe przez pryzmat mierników różnego rodzaju, mimo że bardzo ich nie lubimy, to ciągle się do nich odwołujemy, czyli do liczby publikacji, liczby grantów, cytowań. W wielu zgłoszeniach był problem taki, że opis osiągnięcia właśnie sprowadzał się do tego. To znaczy można było się dowiedzieć, czym się człowiek zajmuje, gdzie opublikował pracę, natomiast w ogóle nie było nawet ani zdania o tym, co, co w ramach tych badań uzyskał kandydat, to było dla mnie niesamowicie zaskakujące – opowiada.

„Niezwykły szczęściarz”

Wiktor Lewandowski wspólnie z zespołem tworzy materiały, których wymiary bloków budulcowych liczone są w nanometrach. – Projektujemy i syntetyzujemy organiczno-nieorganiczne komponenty, których unikatową cechą jest zdolność do spontanicznego porządkowania się w nanoskali. Naszym głównym osiągnięciem było uzyskanie nanomateriałów o kształcie przypominającym sprężynę o kontrolowanych skrętnościach, które silnie oddziaływały z kołowo spolaryzowanym światłem. Te innowacyjne materiały nie tylko zachwycają swoją uporządkowaną strukturą, ale również otwierają drzwi do przyszłych technologii szybszego przesyłania danych, czy zaawansowanego obrazowania 3D – opowiada naukowiec.

Na pytanie o warunki pracy odpowiada, że „jest niezwykłym szczęściarzem”. – Trafiłem do bardzo dobrego miejsca, świetnego otoczenia, z dobrym zapleczem sprzętowym oraz trafiłem na taki okres w polskiej nauce, który sprzyjał rozwojowi polskich naukowców, okres, w którym działało już Narodowe Centrum Nauki – mówi badacz. Dodaje, że obecnie naukowcy muszą się mierzyć z wieloma wyzwaniami. – To są oczywiście wyzwania z jednej strony naukowe, czysto intelektualne, to są wyzwania związane z zachęcaniem młodszych członków zespołu do tego, żeby chcieli pracować w danej tematyce, żeby chcieli zostać na uniwersytecie, czy danej jednostce badawczej, żeby nie odchodzili do przemysłu. To jest również kwestia dostępności infrastruktury. Mnie niczego nie brakowało po drodze. Natomiast dostępność sprzętowa czy wsparcie osób, które mają dużo większe doświadczenie międzynarodowe, doświadczenie w zdobywaniu grantów to są zdecydowanie te elementy, który powinnny być dostępne dla każdego młodego naukowca – mówi.

Rozmowa jest dostępna w serwisach Spotify i Apple Podcast.