Laureaci Nagród Naukowych Wydziału III PAN
10 12 2024
3 grudnia prof. Marek Konarzewski, prezes PAN i prof. Janusz Jurczak, dziekan Wydziału III PAN, wręczyli nagrody z dziedzin związanych z naukami ścisłymi i naukami o ziemi. Nagrody odebrało sześciu laureatów, w tym dwóch z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego.
Laureaci Nagród Naukowych Wydziału III PAN z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego:
- Dr hab. Damian Pociecha, prof. ucz. – Laureat Nagrody Naukowej im. Marii Skłodowskiej-Curie w dziedzinie chemii w roku 2024
- Dr hab. Michał Lesiuk, prof. ucz. – Laureat Nagrody Naukowej im. Włodzimierza Kołosa w dziedzinie chemii w roku 2024
– Prace badawcze laureatów Wydziału III w dużej mierze mogą przyczynić się do praktycznych zastosowań, mimo to chciałbym też podkreślić jak istotna jest misja Polskiej Akademii Nauk – to właśnie to, co łączy wszystkie Państwa dokonania naukowe – przeogromna chęć zaspokojenia ciekawości – powiedział prof. Marek Konarzewski, prezes PAN, podczas wręczania nagród.
Więcej o tematyce prac badawczych laureatów: https://pan.pl/laureaci-nagrod-naukowych-wydzialu-iii-pan/
– Jesteśmy silnikiem polskiej gospodarki. Jestem przekonany, że po ostatnich rozmowach z premierem Donaldem Tuskiem Polska Akademia Nauk zostanie dostrzeżona na długo przez decydentów – powiedział prezes Konarzewski, podkreślając przy tej okazji ostatnie wsparcie dla NCN w postaci 500 mln zł na najbliższe 2 lata.
Dr hab. Damian Pociecha, prof. ucz. – Laureat Nagrody Naukowej im. Marii Skłodowskiej-Curie w dziedzinie chemii w roku 2024
dr hab. Damian Pociecha, prof. ucz.
Prace dr Damiana Pociechy znacznie przyczyniły się do zrozumienia budowy nowego typu faz ciekłokrystalicznych, nematycznych jak i smektycznych typu twist-bend, wykazujących spontaniczne złamanie symetrii odbiciowej. Fazy mimo że tworzone są przez niechiralne molekuły, tworzą helisalną strukturę, często hierarchiczną, o periodycznościach w zakresie of 10 nm do 10 mm. Wśród szczegółowych osiągnięć naukowych dr Pociechy wymienić można:
- Odkrycie i wyznaczenie struktury nowego typu fazy ciekłokrystalicznej, wykazującej jednocześnie spontaniczne uporządkowanie momentów dipolowych (ferroelektryczność) oraz spontaniczne złamanie symetrii lustrzanej (chiralność) przy braku dalekozasięgowego uporządkowania pozycyjnego molekuł (ciecz)
- odkrycie i opisanie wielopoziomowej, hierarchicznej struktury helisalnych modulacji w fazach smektycznych typu twist-bend
- wykazanie, że niechiralne molekuły mogą tworzyć chiralne struktury helisalne wykazujące fotoniczne pasmo wzbronione, prowadzące do zjawiska selektywnego odbicia światła widzialnego
- zaproponowanie wykorzystania spontanicznie powstających periodycznych tekstur optycznych w fazie nematycznej typu twist-bend jako polaryzacyjnych siatek dyfrakcyjnych.
dr hab. Michał Lesiuk, prof. ucz.
Dr hab. Michał Lesiuk, prof. ucz. – Laureat Nagrody Naukowej im. Włodzimierza Kołosa w dziedzinie chemii w roku 2024
Własności ergodyczne i statystyczne układów gładkich na rozmaitościach są jednym z kluczowych kierunków badań w układach dynamicznych. W pracy ‘Exponential mixing implies Bernoulli’ pokazano nietrywialną implikację pomiędzy dwoma takimi własnościami. Autorzy udowodnili że dla układów gładkich mieszanie wykładnicze implikuje własność Bernoulli. W szczególności układy wykładniczo mieszające są mieszające wszystkich rzędów oraz mają dodatnią entropię (dało to odpowiedź na pytanie A. Katoka). W drugiej pracy ‘Prime number theorem for analytic skew products’ autorzy wskazali nową klasę gładkich układów dynamicznych dla których zachodzi tak zwane twierdzenie o liczbach pierwszych (PNT) — orbity dowolnego punktu po czasach które są liczbami pierwszymi są równomiernie rozmieszczone w przestrzeni. Produkty skośne badane w pracy stanowią pierwszą klasę niealgebraicznych układów dynamicznych dla których zachodzi PNT.
Źródło: www.pan.pl