Publikacja w Chemical Communications (2025)

04 03 2025

Transport anionów w biologicznie ważnych mieszaninach lipidowych.

Transport jonów przez błony komórkowe – to fundamentalny proces biologiczny, lecz nie ogranicza się on wyłącznie do błony plazmatycznej. Wewnątrz komórek eukariotycznych znajdują się liczne organelle otoczone błonami o specyficznym składzie lipidowym, który determinuje ich funkcje. Wciąż jednak niewiele wiadomo o tym, w jaki sposób ten skład wpływa na transport anionów w obrębie komórki.

Biomimetyczne modele błon organelli

W pracy opublikowanej w Chemical Communications naukowcy opracowali modele „pęcherzyków subkomórkowych”, których dwuwarstwa lipidowa naśladuje skład błony określonych organelli. Wpływ różnych kompozycji lipidowych na wydajność transportu anionów badano za pomocą syntetycznego anionofora na bazie amidu kwasu kwadratowego. Zaobserwowano, że związek ten wykazuje szczególnie wysoką aktywność w układach naśladujących błonę lizosomów, co może tłumaczyć jego zdolność do indukcji apoptozy oraz hamowania autofagii w komórkach nowotworowych.

Pierwszą autorką tej publikacji jest dr Krystyna Maslowska-Jarzyna, naukowczyni z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, która obecnie realizuje swój staż podoktorski na Uniwersytecie Technologicznym w Sydney (UTS) w zespole prof. Philipa Gale’a, jednego z liderów w dziedzinie chemii supramolekularnej. Badania przeprowadzono we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu w Groningen (RUG) oraz Uniwersytetu w Sydney (USYD).

Co dalej?

Opracowany zestaw biomimetycznych „pęcherzyków subkomórkowych” pozwala na dokładniejsze odwzorowanie środowisk błon komórkowych i subkomórkowych. Stosując różne kompozycje błon w badaniach nad anionoforami, naukowcy będą mogli określić aktywność transportu anionów w sposób lepiej odzwierciedlający skuteczność tych związków w bardziej złożonych modelach. Odkrycie to otwiera nowe możliwości w projektowaniu selektywnych transporterów anionowych o potencjalnym zastosowaniu terapeutycznym.

Publikacja:

Anion transport in biologically relevant lipid mixtures

K. Maslowska-Jarzyna, S. Rooijmans, D. A. McNaughton, W. G. Ryder, E. York, M. Tromp, P. A. Gale*

Chem. Commun., 2025, Advance Article, DOI: 10.1039/D5CC00409H

https://doi.org/10.1039/D5CC00409H